หม้อแปลงกระแสไฟฟ้า (Current Transformer) เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในการแปลงกระแสไฟฟ้าจากระบบไฟฟ้าที่มีกระแสสูงไปยังระบบที่มีกระแสต่ำกว่า โดยทำหน้าที่หลักคือให้สัญญาณกระแสที่แปลงแล้วเป็นสัญญาณที่สัมพันธ์กับกระแสในระบบไฟฟ้าเดิม โดยมักจะมีอัตราส่วนแปลงค่าที่ตั้งไว้ในหม้อแปลงเพื่อให้แสดงผลสัญญาณกระแสที่แท้จริงเมื่อเทียบกับกระแสที่ผ่านหม้อแปลง
หม้อแปลงกระแสไฟฟ้ามีส่วนประกอบหลักๆ ดังนี้:
- แกน (Core): เป็นส่วนที่ทำจากวัสดุที่มีค่าความเกี่ยวข้องแม่เหล็กสูง เช่น เหล็กซิลิเกต หรือเหล็กไนโคเบียม ซึ่งเป็นส่วนที่มีบรรจุภัณฑ์วัสดุอิฐเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพและป้องกันการรั่วซึมของสารกำลังด้วย
- สายฟอยล์ (Coil): เป็นสายไฟฟ้าที่ห่อคลุมรอบแกน เมื่อกระแสไฟฟ้าผ่านไปผ่านสายฟอยล์จะเกิดสนามแม่เหล็กภายในแกนซึ่งทำให้เกิดกระแสไฟฟ้าที่สัมพันธ์กับกระแสในระบบไฟฟ้าที่ต้องการแปลง
- สายไฟเซคันต์ (Secondary Wire): เป็นสายไฟที่ต่อกับสายฟอยล์และใช้ในการส่งสัญญาณกระแสที่แปลงแล้วออกมาเพื่อใช้ในระบบไฟฟ้าเดิม
- แผงวงจร (Circuit Board): เป็นแผงวงจรที่ใช้ในการตรวจจับและปรับแต่งสัญญาณกระแสที่แปลงแล้วเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่แม่นยำ
หม้อแปลงกระแสไฟฟ้ามีการใช้งานในหลายแวดวง เช่น ในระบบไฟฟ้าอุตสาหกรรม เครื่องวัดและควบคุมไฟฟ้า ระบบการจ่ายไฟฟ้าในอาคาร ระบบการส่งสัญญาณไฟฟ้าในระบบโทรคมนาคม และงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีอื่นๆ ที่ต้องการการวัดและการควบคุมกระแสไฟฟ้าอย่างแม่นยำในระดับต่ำ